Ze is journalist, schrijver en spreker over de relatie tussen mens en natuur. Ze reisde de wereld rond en zag van dichtbij hoe ongelijkheid, klimaatverandering en biodiversiteitsverlies met elkaar verbonden zijn. Vanuit haar eigen ervaringen, zoals het villen van een muskusrat in Archeon of haar ontmoetingen met inheemse gemeenschappen, laat ze zien hoe we opnieuw kunnen voelen dat we deel uitmaken van de natuur. InBeeld bij ZijSpreekt: Janneke Juffermans
Wat is jouw verhaal?
In mijn boek Grenzeloos Gedreven onderzoek ik de relatie van mensen met de natuur. Dat doe ik door mijn licht op te steken bij inheemse volkeren en andere plekken op de wereld waar men zich onderdeel van de natuur voelt en er ook naar handelt. Ook duik ik in ons verleden, om te leren over hoe het voelt om samen te leven met de natuur. Inmiddels bezocht ik jagers-verzamelaars in Tanzania, die nog leven als de eerste mensen op aarde, de Trio in Suriname, die als oorspronkelijke bewoners van Suriname te maken kregen met ons kolonialisme en onze beheersdrang, de Sámi in Zweden, die een strijd voeren tegen de mijnbouw en exploitatie van hun grondgebied. In het boek reis je op mijn schouder mee.
Hoe kom je op dit onderwerp?
Als student werkte ik in een Archeologisch park en vertolkte het leven in de Nederlandse prehistorie. Daar was mijn ervaring met de natuur heel direct en betrokken. Ik maakte maanden van wilgenteen, spon vlas tot linnen en maakte benen en houten gereedschap. Later werd ik journalist en inmiddels schrijf ik al jaren over mondiale ongelijkheid. Daarvoor reis ik de hele wereld over. En zie dat de mondiale ongelijkheid die door ons op groei gericht systeem ontstaat, de natuur schade toebrengt. Door deze verschillende ervaringen te overdenken ontstond het idee voor het boek.
Kun je een voorbeeld noemen uit eigen ervaring?
Ik vilde bijvoorbeeld een muskusrat in Archeon, met een stuk vuursteen. Van tevoren zag ik daar erg tegenop, uit angst overmand te worden door misselijkheid of afschuw. Maar het tegenovergestelde gebeurde. Door het diertje te ontleden (een exogene soort die onze dijken kapot maakt en daarom gevangen wordt) voelde ik ontroering en herkenning. Daardoor realiseerde ik me dat we misschien wel voor de verbinding met de natuur ook veel meer contact met de natuur nodig hebben. Bij de Hadzabe, de jagers-verzamelaars die ik later bezocht zag ik dat ze heel zorgvuldig omgaan met wat ze nemen. Zodat de natuur zich altijd kan herstellen. Ze weten dat ze onderdeel zijn van een groot levend ecosysteem waar ze ook zorg voor dragen.
Wat wil je bereiken met je verhaal?
We hebben soms het idee dat we als mens slecht en schuldig zijn en de wereld naar de ratsmodee helpen. Dat schuldgevoel kan tot machteloosheid leiden of tot fanatiek tegen de bierkaai opvechten. Maar ik denk dat er nog een andere weg is die tot gedragsverandering leidt en die niet gedreven is door angst en schuldgevoel. Namelijk dat we gaan vóelen dat we onderdeel zijn van de natuur. Heel veel mensen hebben wel eens een eenheidservaring met de natuur gehad. De met de natuur en elkaar verbonden mens is dan ook niet zo ver van ons weg als we denken. Dat vertrouwen wil ik mensen graag geven.
Hoe zijn de reacties van je publiek?
Mensen zijn enthousiast en luisteren betrokken. Vaak willen ze achteraf nog napraten en in gesprek over hun eigen natuurervaringen. Dat vind ik het leukste, de interactie met anderen. Soms zeggen ze dat ik ze aan het denken zet, Dat is fijn om te horen, want dat hoop ik ook.
Wat zijn je toekomstplannen?
Eerst mijn boek afschrijven. Daarvoor wil ik nog twee reizen maken. En dan hoop ik daar meer en vaker over te vertellen. Bovendien zal ik blijven schrijven. Er ligt alweer een nieuw boekidee op de plank.
Janneke Juffermans boeken voor uw bijeenkomst of event? Bekijk haar
profiel en neem contact op met ZijSpreekt.
